Ender Erdoğan 40 yıldır lületaşına emek veriyor. Erdoğan’a lületaşının hikayesini sorduk.
Bize kendinizi tanıtır mısınız?
İsmim Ender Erdoğan, 1969 Eskişehir doğumluyum. Mesleğim dede mesleğidir. 11 yaşımda başladım, 51 yaşındayım 40 yıldır bu mesleği yapıyorum. Ailemin 4. kuşak emektarıyım.
Lületaşı hakkında bilgi verir misiniz?
Lületaşı dünyada sadece Eskişehir’de çıkan bir taş. Eskişehir’in yaklaşık 30-40 km uzaklığında bulunan 4 köydeki madenlerden 5 metre ile 120 metreye kadar derinlikten çıkarılır. Tarihi 1300’lü yıllara dayanır. Nikotin emici özelliği vardır. Yer altından çıktığı zaman yumuşaktır ve ıslaktır. Bu nedenle işlenmesi kolay bir taştır. Lületaşından pipo, kolye, küpe, tespih, süs eşyaları yapılabilir.
Lületaşının madenden çıkartılıp vitrine gelme sürecini anlatır mısınız?
Madenci arkadaşlar bize taşı hammadde olarak getiriyor. Bizler taşı küçültmeden ziyan etmeden işliyoruz. İlk olarak kaba bıçağı dediğimiz bıçaklarla tasarımını yapıyoruz. Sonrasında küçük bıçaklarla detaylarını işliyoruz. İşleme bittikten sonra ürünleri fırınlarda kurutur kağıt zımparalarla 3 kez zımparalarız. Daha sonra beyazlatılmış balmumunu eritip üzerine cilasını yaparız. Bütün işlemleri tamamen el işçiliğiyle yapıyoruz. Hiçbir makine kullanmıyoruz. Çalışmalarımızı çizim kullanmadan tamamen doğaçlama yapıyoruz. Müşterilerin özel isteğine göre sipariş üzerine yaptığımız eserlerde var.
Ürettiğiniz ürünlerin satış aşaması nasıl işliyor, bize bundan da bahsedebilir misiniz?
Lületaşından ürettiğimiz ürünlere yurtdışından büyük ilgi var. Lületaşının %70’i yurt dışına gidiyor. Ürettiğimiz ürünleri yıllardır Amerika’ya satıyorduk. 2010’dan sonra Çinliler bu taşa büyük ilgi duymaya başladı. Şuan Amerika, Çin, İngiltere ve Fransa’ya satıyoruz.
Pandemi süreci sizi nasıl etkiledi?
Pandemi süreci tüm dünyayı etlilediği gibi bizi de etkiledi. Atölyeler kapalıydı gelip çalışmalarımızı yapamadık. Bu süreçte kargolar çalışmadığı için satışlarımızı gerçekleştiremedik. Birçok ürünümüz gümrükte kaldı.
Mesleğinizin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Lületaşı ve sanatı ülkemiz için altın niteliğinde bir değer. Fakat mesleğe değer ve destek verilmiyor. Çırak yok yeni ustalar yetişmiyor. Madenlerde çalışan sayısı da azaldı. Geleceğe dair olumlu bir durum söz konusu değil. Şuan için kendi yağımızda kavruluyoruz diyebilirim.